Οι φλέβες είναι διαφορετικές από τις αρτηρίες σε πολλά σημεία μεταξύ των οποίων είναι: α) Έχουν πολύ λεπτό τοίχωμα και μπορεί εύκολα να συμπιεστούν β) Έχουν αργή ροή αίματος γιατί δεν υπάρχει «φλεβική καρδιά» που να ωθεί με δύναμη το αίμα μέσα στο φλεβικό δίκτυο γ) Ειδικά για τα κάτω άκρα το φλεβικό αίμα απαιτείται να ανέβει προς τα πάνω ενάντια στην βαρύτητα και η ώθηση δίνεται από τις γάμπες κατά την βάδιση ενώ όταν ένα άτομο δεν περπατάει τότε η ροή στις φλέβες των ποδιών είναι ελάχιστη δ) Το φλεβικό αίμα τελικά καταλήγει στους πνεύμονες όπου θα «ξαναγεμίσει» με οξυγόνο. Οι λεπτομέρειες αυτές είναι σημαντικές και εξηγούν πολλές λεπτομέρειες σχετικές με την φλεβική θρόμβωση.
Μέσα στα αγγεία το αίμα είναι υγρό και ρέει συνεχώς. Θρόμβωση ονομάζεται η κατάσταση εκείνη κατά την οποία το αίμα πήζει και σταματάει να ρέει μέσα στο αγγείο. Έτσι σταματά η κυκλοφορία με σοβαρές παρενέργειες ανάλογα με το σημείο που έγινε η θρόμβωση. Η πιο συνηθισμένη θέση όπου γίνεται θρόμβωση είναι στις φλέβες των κάτω άκρων. Η κλασσική εικόνα είναι το ένα πόδι (αυτό που έχει θρόμβωση) να πρηστεί (σχεδόν το διπλό σε διάμετρο από το άλλο) και να πονά.
Σε κάθε περίπτωση λοιπόν που το πόδι είναι πρησμένο και πονάει πρέπει να γίνεται έλεγχος για πιθανή θρόμβωση. Η εξέταση εκλογής είναι το τρίπλεξ φλεβών κάτω άκρων που στις περισσότερες περιπτώσεις αρκεί για να αναδείξει ή να αποκλείσει μια θρόμβωση. Αν υπάρχουν δυσκολίες στην διάγνωση υπάρχει και η εξέταση των Δ-Διμερών (D-Dimers) που είναι αιματολογική εξέταση και την ζητάει ο αγγειοχειρουργός για να βοηθηθεί στην διάγνωση αλλά θέλει λίγο προσοχή γιατί τα d-dimers ανεβαίνουν και σε άλλες καταστάσεις πλην της θρόμβωσης.
Γιατί όμως θεωρείται τόσο επικίνδυνη η θρόμβωση; Διότι αν ο θρόμβος αποκολληθεί και μεταφερθεί στους πνεύμονες τότε θα συμβεί θρόμβωση στους πνεύμονες ή όπως λέγεται επιστημονικά ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΗ ΕΜΒΟΛΗ. Η πνευμονική εμβολή είναι μια πολύ σοβαρή κατάσταση που μπορεί να καταλήξει στο μοιραίο. Θέλει προσοχή λοιπόν ένας ασθενής που θα πάθει φλεβική θρόμβωση να προστατευτεί από μια πιθανή πνευμονική εμβολή.
ΣΥΝΗΘΕΙΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ:
- Ποιές είναι οι αιτίες που δημιουργείται η φλεβική θρόμβωση; Έχει βρεθεί ότι τρεις μηχανισμοί προκαλούν τις θρομβώσεις: 1. Η βλάβη στο ενδοθήλιο δηλαδή την εσωτερική επένδυση των αγγείων 2. Η αλλαγή στην ροή του αίματος 3. Η αλλαγή στη πηκτικότητα του αίματος. Έτσι αν τραυματιστεί το αγγείο, ή σταματήσει η ροή ή αλλάξει η πηκτικότητα του αίματος θα συμβεί θρόμβωση. Καταστάσεις λοιπόν που προκαλούν θρόμβωση είναι χειρουργεία ή φλεβικοί καθετήρες (τραύμα), ακινησία (εγκεφαλικό, άνοια, χειρουργική επέμβαση, κάταγμα, αεροπορικά ταξίδια) που σταματά τη ροή, θρομβοφιλία, καρκίνος, αντισυλληπτικά, ορμόνες, που προκαλούν υπερπηκτικότητα. Επίσης η εγκυμοσύνη είναι αιτία θρόμβωσης τόσο με μηχανικά μέσα (το παιδί πιέζει τις φλέβες) όσο και με υπερπηκτικότητα (ορμονικές αλλαγές).
- Πρήστηκε το πόδι μου και πονάει. Τί πρέπει να κάνω; Άμεσα εξέταση από ιατρό όπου και να είστε (σε νησί, σε χωριό) ακόμα και αν δεν είναι αγγειοχειρουργός. Ο ιατρός θα θέσει την πιθανή διάγνωση και αν κρίνει ότι υπάρχει πιθανότητα θρόμβωσης θα σας παραπέμψει για τρίπλεξ φλεβών. Αν το τρίπλεξ είναι αρνητικό θα ψάξετε για άλλες αιτίες που κάνουν οίδημα και άλγος (πχ διάστρεμμα, ουρική αρθρίτιδα, αρθρίτιδα, ερυσίπελας κλπ). Αν όμως το τρίπλεξ είναι θετικό θα πρέπει να αρχίσετε άμεσα αντιπηκτική αγωγή για να προληφθεί μια πιθανή πνευμονική εμβολή και για να προληφθούν οι άλλες επιπλοκές της θρόμβωσης. Μετά θα αναλάβει την παρακολούθησή σας ο αγγειοχειρουργός που θα αποφασίσει τι είδους φάρμακα θα πάρετε, για πόσο χρονικό διάστημα, και τι άλλες εξετάσεις πρέπει να γίνουν.
- Έπαθα θρόμβωση και από τότε πρήζεται το πόδι μου, γιατί; Μία θρόμβωση προκαλεί βλάβες στις φλέβες και συγκεκριμένα καταστρέφει τις βαλβίδες οπότε παραμένει μια φλεβική ανεπάρκεια που δημιουργεί το πρήξιμο αργότερα. Η φλεβική ανεπάρκεια μετά από θρόμβωση ονομάζεται μεταθρομβωτικό σύνδρομο και περιλαμβάνει συνήθως υπέρχρωση του δέρματος και λιποδερματοσκλήρυνση και είναι συχνά και τα φλεβικά έλκη.
- Τί φάρμακα υπάρχουν για την φλεβική θρόμβωση; Τα αντιπηκτικά είναι βασικά δύο ειδών (αυτά που χρησιμοποιούνται στην κατ’οίκον θεραπεία της θρόμβωσης): τα από του στόματος και τα ενέσιμα. Οι αντιπηκτικές ενέσεις έχουν το πλεονέκτημα ότι έχουν σταθερή και γρήγορη δράση και χρησιμοποιούνται κατά κόρον στην αρχή μιας θρόμβωσης για την αξιόπιστη και γρήγορη δράση τους. Η δόση τους ρυθμίζεται με βάση τα κιλά του ασθενούς και γίνονται υποδόρια στην κοιλιά σαν την ινσουλίνη (είναι εύκολη η χρήση τους και γίνεται από τον ίδιο τον ασθενή). Όμως έχουν το μειονέκτημα ότι απαιτούν τρύπημα που σε μακροχρόνια αγωγή είναι λίγο βασανιστικό για τον ασθενή, οπότε εκεί χρησιμοποιούμε τα αντιπηκτικά χάπια. Το παλαιότερο και πιο καλά μελετημένο είναι το Sintrom το οποίο έχει όμως αρκετά μειονεκτήματα (δεν έχει σταθερή δόση και απαιτεί συνεχώς μέτρηση ΙΝR και επανακαθορισμό της δόσης, ενώ ο ασθενής δεν πρέπει να τρώει πολλά πράσσινα λαχανικά που ειδικά στους διαβητικούς προκαλεί πρόβλημα). Τα τελευταία χρόνια υπάρχουν τα νεότερα αντιπηκτικά από του στόματος που έχουν το μειονέκτημα ότι είναι σχετικά καινούρια φάρμακα και η εμπειρία από την χρήση τους είναι πρόσφατη, αλλά έχουν πολλά πλεονεκτήματα (σταθερή δόση, δεν απαιτούν μετρήσεις INR, δεν απαιτούν δίαιτα). Σε κάθε ασθενή λοιπόν χρησιμοποιούμε το αντιπηκτικό που θεωρούμε κατάλληλο για αυτόν με βάση τις ιδιαιτερότητες της περίπτωσής του.
- Σε εγκυμοσύνη επιτρέπονται τα αντιπηκτικά; Βεβαίως, συγκεκριμένα αντιπηκτικά χρησιμοποιούνται σε εγκυμοσύνη και είναι ασφαλή για την μητέρα και το έμβρυο όπως έχει φανεί από μελέτες, αλλά και από την εμπειρία πολλών ετών που πλέον υπάρχει στους γυναικολόγους και στους αγγειοχειρουργούς που εμπλέκονται στις θρομβώσεις αυτές.
- Χειρουργείο γίνεται για φλεβική θρόμβωση; Υπάρχουν διάφορες επεμβάσεις που στόχο έχουν να αφαιρέσουν τους θρόμβους μέσα από τις φλέβες αλλά σε γενικές γραμμές δεν χρησιμοποιούνται συχνά παρά σε κέντρα του εξωτερικού περισσότερο και για μελέτες. Το πρόβλημα με αυτές τις επεμβάσεις είναι ότι έχουν πολλές επιπλοκές. Έτσι κάνοντας για παράδειγμα θρομβόλυση με καθετήρα, υπάρχει ο κίνδυνος να συμβεί εγκεφαλική αιμορραγία και να κινδυνεύσει ο άρρωστος ενώ το όφελος από την επέμβαση δεν είναι τόσο σημαντικό που να δικαιολογεί το ρίσκο και γι’αυτό οι Έλληνες αγγειοχειρουργοί συνήθως δεν τις πραγματοποιούν. Μία επέμβαση που γίνεται στην Ελλάδα σε θρομβώσεις φλεβών είναι η τοποθέτηση φίλτρου στην κάτω κοίλη φλέβα σε περιπτώσεις ασθενών που κινδυνεύουν με πνευμονική εμβολή και δεν μπορούν να πάρουν αντιπηκτικά.
- Χρειάζεται να φορέσω ελαστική κάλτσα; Ναι, οι ελαστικές κάλτσες συμπιέζουν τις φλέβες και προστατεύουν από θρομβώσεις, από μεγάλα οιδήματα, από έλκη. Συνήθως απαιτείται να τις φοράμε εφ’όρου ζωής μετά από θρομβώσεις. Άλλη συμπίεση απαιτείται για πρόληψη και άλλη για θεραπεία της θρόμβωσης. Ένα λάθος που γίνεται συχνά είναι να φοράμε τις λάθος κάλτσες, γι’αυτό πάντοτε παίρνουμε την γνώμη του αγγειοχειρουργού για την συμπίεση της κάλτσας σε κάθε στάδιο της θρόμβωσης γιατί θα αλλάξουμε κλάση κάποια στιγμή. Θυμηθείτε ότι οι κάλτσες χάνουν την συμπίεσή τους μετά 6 μήνες συνήθως οπότε πρέπει να αλλάζονται.
Μεταθρομβωτικό Σύνδρομο
Μεταθρομβωτικό Σύνδρομο και Κιρσοί
